نقش مدیریت دانش در افزایش اثربخشی مدیریت زنجیره تامین
هدی عباسی
کارشناس ارشد مدیریت دانش
تاریخ انتشار:
1401/10/15
سازمانهای متولی زنجیره تأمین باید از انجام کارآمد هر فرآیندی اعم از جمعآوری مواد اولیه تا ارائه محصول نهایی به کاربر که در ارائه محصولات و خدمات به مشتریان دخیل است، اطمینان حاصل کنند. برای مدیریت هزینهها و دستیابی به سود، مدیران زنجیره تأمین باید دانش مناسب را به افراد مناسب انتقال داده و ابزارهای کافی را برای گرفتن اطلاعات حیاتی موردنیاز برای تسهیل در عملکرد عملیات به دست آورند.
اگر مدیریت دانش در زنجیره تامین بهدرستی اجرا شود، میتواند نتایج برجستهای برای تدارکات به همراه داشته باشد. هدف مدیریت زنجیره تأمین کاهش هزینههای لجستیکی یک شرکت، افزایش سود و رضایت مشتریان است. بنابراین استقرار مدیریت دانش در مدیریت زنجیره تأمین برای دستیابی به کارایی در فرآیند فوق بسیار مهم است. در این راستا برداشتن گامهای کافی برای اجرای صحیح سیستم مدیریت دانش با در نظر گرفتن فرهنگ و اهداف سازمانی ضروری است.
انتخاب یک پایگاه دانش منطبق با فرهنگ سازمانی شرکت
ازآنجاکه فرهنگ یک سازمان بر نحوه انجام کار کارکنان تأثیر میگذارد، قبل از تصمیمگیری در مورد سیستم مدیریت دانش لجستیک باید آن را بررسی کرد. انتخاب سیستمی مناسب اولین قدم بوده و استفادهکنندگان آن نقشی حیاتی در اجرای موفقیتآمیز سیستم دارند. پیادهسازی نرمافزار مدیریت دانش برای شرکتها، کارایی نیروی انسانی را در فرآیندهای مختلف افزایش میدهد. بنابراین برخورداری از دیدگاهی گسترده در خصوص فرهنگ کاری سازمان بهمنظور نهادینهسازی ابزارهای مدیریت دانش حائز اهمیت است.
نکات افزایش اثربخشی مدیریت دانش در مدیریت زنجیره تأمین
1. برنامهریزی صحیح فرآیند اجرا
زنجیره تأمین واحد شامل فرآیندهای متعددی بوده و برای تکمیل موفقیتآمیز یک چرخه تأمین، برنامهریزی کارآمد ضروری است. در این راستا سیستم مدیریت دانش لجستیک اثربخش نیاز به برنامهریزی دقیق دارد. ایجاد انگیزه در کارکنان برای تغییر و پذیرش رویکردی جدید چالشبرانگیز است. ازآنجاکه درک افراد از سیستم از اهمیت بالایی برخوردار است؛ استفاده از یک روش دقیق و اندازهگیری شده استقرار موفق آن را تضمین میکند. این راهکار امکان ارزیابی میزان جذب کاربر را فراهم کرده و بهبودهای لازم را برای افزایش استفاده از ابزارهای مدیریت دانش ایجاد میکند.
2. استفاده بهینه از مالکیت دانش
موفقیت سازمانهای متولی زنجیره تأمین به ارتباط مؤثر بین ذینفعان مختلف که فرآیندهای مختلف را مدیریت میکنند، بستگی دارد. افراد نیازمند تعامل مؤثر و انتقال اطلاعات صحیح بوده و با توجه به وسعت جریان اطلاعات در زنجیره تأمین، اشتراک دانش برای تکمیل مؤثر فرآیند فوق بسیار مهم است.
برخورداری از سیستم مدیریت دانش جریان مناسب دانش را در سراسر سازمان تسهیل کرده و عملکرد کلی زنجیره تأمین را بهبود میبخشد. علاوه بر این اطلاعات یکسان باید برای همه ذینفعان قابلدسترسی باشد زیرا هر شکاف اطلاعاتی (منسوخ یا اشتباه) میتواند کل زنجیره را از بین ببرد.
بهعنوانمثال، در نظر گرفتن اطلاعات مشتری به ارائه توصیههای بهتر به این آنها بر اساس نیازهایشان کمک میکند. با این حال سازمانها میتوانند از این اطلاعات برای ذخیره موجودی و تعیین تقاضا در فصول اوج استفاده کنند. اگر فقط همین اطلاعات در تولید موجود باشد، سازمان بر اساس نیازها، سرعت نمایش موجودی را کاهش یا افزایش میدهد. در این سناریو، اطلاعات هر مشتری به بهینهسازی لجستیک تولید کمک کرده و توصیههای معناداری را ارائه میدهد.
3. تکمیل شکافهای دانش
مدیریت دانش در زنجیره تأمین به شرکتکنندگان در حوزههای مختلف زنجیره تأمین بهمنظور شناسایی محل دانش موجود، نحوه جریان یافتن آن از طریق بخشهای حیاتی زنجیره تأمین و آگاهی در زمینه محل وجود شکافهای دانش کمک میکند. پس از شناسایی شکافها، فرآیندها را میتوان با استفاده از نقشههای دانش تراز کرد. این امر تسهیل جریان به اشتراکگذاری اطلاعات در بین کارکنان و فراهم کردن امکان بهبود فرآیند را تضمین میکند.
4. تشویق به اشتراکگذاری دانش ضمنی
دانش ضمنی افراد از طریق تجربیات انباشتهشده در طول زمان کار با سازمان به دست میآید. بیان یا استخراج این دانش امری بهغایت دشوار بوده و انتقال آن به دیگران از طریق نوشتن یا شفاهی حتی چالش برانگیزتر است. خرد شخصی، تجربه، بینش و شهود نمونههایی از این امر هستند. این دانش دستاول برای بهبود زنجیره تأمین ضروری است.
نرمافزار مدیریت دانش میتواند ابزارهای کارآمدی را در اختیار مدیران زنجیره تأمین قرار دهد تا دانش ضمنی را در پایگاههای داده ایمن ادغام کنند. یک پایگاه دانش یکپارچه میتواند تمام اطلاعات سازمانی و پردازشی را ذخیره، سازماندهی و مدیریت کرده و ضامن جلوگیری از خروج دانش حیاتی موردنیاز برای اجرای کسبوکار در درازمدت است.
5. بهبود کیفیت
به اشتراکگذاری همه اشکال دانش در سراسر زنجیره تأمین به افزایش بهرهوری نیروی انسانی و بهبود کیفیت محصولات و خدمات کمک میکند. یادگیری را میتوان بهطورکلی به اطلاعات داخلی و اطلاعات خارجی طبقهبندی کرد. اطلاعات داخلی به دانش در اختیار افراد یا تیمها اشاره دارد، در حالی که دانش سطحی معمولاً از طریق برخورد با مشتری، دادههای مصرفکننده و مالی، روندهای بازار و ارزیابی عملکرد به دست میآید.
دسترسی و استفاده از این دانش در زنجیره تأمین میتواند رضایت مشتری، درآمد، نوآوری و کیفیت کلی محصول یا خدمات را بهبود بخشد. یادگیری مستمر، اشتراکگذاری و بهبود مشارکتی، کلیدیترین استراتژیهای مدیریت دانش بوده که زنجیره تأمین را برای انطباق با تقاضاهای در حال تغییر و ارائه حداکثر کارایی با کاهش هزینهها توانمند میکنند.
نتیجه
مدیریت دانش لجستیک باید در فرهنگ سازمانی ادغام شود. برای اینکه یک زنجیره تأمین بهطور کارآمد جریان داشته باشد و برای مشتریان و سازمانها ارزش ارائه کند، باید مواد فیزیکی و فرآیندها را در طول محصولات و خدمات و دانش در برگیرد.
دانش تخصصی و تولیدی کارکنان آگاه در مدیریت این فرآیندها (از مدیریت مواد خام گرفته تا تضمین کیفیت تا مدیریت موجودی و موارد دیگر) بهعنوان مدیریت دانش در زنجیره تأمین شناخته میشود. دانش این افراد برای حفظ عملکرد روان کل زنجیره تأمین و شناسایی کاراییهای جدید ضروری است. نرمافزار مدیریت دانش علاوه بر بهبود کیفیت، افزایش خدمات به مشتریان و افزایش درآمد، مدیریت کارآمد منابع را با انتشار دانش مناسب به افراد امکانپذیر میسازد. علاوه بر این مدیریت دانش زنجیره تأمین خوب میتواند به توسعه فرهنگ به اشتراکگذاری اطلاعات و نوآوری کمک کند. این امکان تبدیل مداوم بینشها به مزایای تجاری ملموس را فراهم میکند.
نظام جامع مدیریت دانش با همکاری سازنده و تعهد کاری مجموعه مشاوران توسعه آینده توسط شرکت مهندسی صنایع یاس ارغوانی در مدیریت امور فناوری اطلاعات بانک ملت، با موفقیت پیادهسازی شد.
با عنایت به این موضوع که استفاده افراد از فرآیندها و ابزارهای مدیریت دانش و مشارکت در این مهم کاملاً امری فرهنگی است؛ کماکان جهت مشارکت حداکثری همکاران و اثربخشسازی دانشها و تجارب اشتراکگذاریشده در ابتدای مسیر هستیم. همچنین امیدواریم با همکاری و رهنمودهای ارزنده تیم مشاوران توسعه آینده به موفقیت کامل در این مسیر نائل آییم
مهندس اقتداریان- شرکت پتروشيمی رازی
مشاوران توسعه آینده بهعنوان اولین شرکت ایرانی که از سال ۱۳۸3 در حوزه مدیریت دانش فعالیت داشته، توانسته است با بکارگیری روشهای نوین و بهروزآوری شیوههای کاری در صنایع بزرگ کشور ایفای نقش نماید. این نقش آفرینی با کشف، استخراج و غنیسازی دانش سازمانی و بهبود روشهای انجام کار، به شکل چشمگیری در طیف وسیعی از مشتریان منجر به کاهش دوبارهکاریها، افزایش مزیت رقابتی و تابآوری آنها در فضای کسبوکار شده است.
مهندس صدری- شرکت ملی گاز ایران
جمعآوری قریب به 1500 بسته دانشی ارزشمند از 50 مدیر ارشد و خبره شرکت ملی گاز ایران ،کاری دشوار اما کم نظیر بود که تیم اجرایی و کارشناسان به خوبی از عهده آن بر آمدند.
مهندس شریف زاده- شهرداری منطقه 10
در سال ۱۳۹۱ به همت اداره آموزش شهرداری منطقه ۱۰ تهران، سیستم مدیریت دانش شهرداری منظقه ۱۰ راهاندازی شد. با همکاری شرکت مشاوران توسعه آینده مراحل شناخت، SWOT، شناسایی فیلدهای دانشی شهرداری، مصاحبه با خبرگان و... انجام پذیرفت و در نهایت با نصب نرمافزار مدیریت دانش، سامانه شهرداری منطقه ۱۰ راهاندازی شد. شهرداری منطقه ۱۰ تهران اولین شهرداری در سراسر کشور است که دارای این سامانه بوده و بهطور فعالانه نسبت به استخراج و اشتراک دانش کارکنانش اقدام مینماید. توسعه مشارکت عمومی کارکنان در فرآیندهای سازمانی، توسعه یادگیری در سطح کارکنان، پرهیز از دوبارهکاری، کاهش هزینهها و... بخشی از ثمرات راهاندازی این سیستم میباشد.
دکتر جعفرپور- مدیر دانش اسبق وزارت راه و ترابری
آینده شرکت مشاوران توسعه آینده در حوزه مدیریت دانش بسیار درخشان است. این شرکت آغازگر خوبی برای مدیریت دانش در ایران بوده است.
دکتر فلاح کهن- مسئول مدیریت دانش سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای
کادر مجرب و دانش آموخته شرکت مشاوران توسعه آینده با پیادهسازی سیستم مدیریت دانش و استقرار نرمافزار مرتبط به همراه ارائه بیش از ۱۶۰۰ نفر ساعت آموزش و ثبت ۱۸۰ بسته دانشی گامی بلند در جهت دستیابی به اهداف دانشی و ارتقاء بینش کارکنان سازمان برداشته است.
مهندس تهرانخواه- هلدینگ کشاورزی پارس
شرکت گسترش کشاورزی و دامپروری فردوس پارس با همکاری شرکت مشاوران توسعه آینده، توانست ضمن جمعآوری تجربیات مربوط به "طراحی و ساخت گلخانهها" بستر نرمافزاری مناسبی را برای درج تجربیات جدید طراحی گلخانهها ایجاد و مورد بهرهبرداری قرار دهد.
دکتر لطیفی- شرکت مادر تخصصی مدیریت ساخت و تهیه کالای آب و برق (ساتکاب)
به دنبال گسترش فعالیتهای شرکت ساتکاب، ایجاد بانک دانشی و آشنایی افراد با تکنیکهای مدیریت دانش امری الزامی محسوب میشد که شرکت مشاوران توسعه آینده با ارائه خدمات تخصصی در این حوزه توانست ما را در این امر یاری کند.
داستان موفقیت مشتریان
هلدینگ میدکو از اوایل دهه نود توسعه مدیریت دانش را با همکاری مشاوران توسعه آینده آغاز نمود. اجرای مدیریت دانش در میدکو با یک پروژه پایلوت در سطح ستاد آغاز شد و به سرعت در شرکت های زیرمجموعه توسعه پیدا...
امروزه گسترش فعالیتها، تنوع و تعدد نیازهای زندگی شهری، فرصت اشتباه و اختراع دوباره چرخ را از سازمانهای خدماتی گرفته است. هزینه تولید دوباره دانش و ریسک از دست دادن آن افزایش یافته و مدیریت...
شرکت پالایش نفت تهران به عنوان یکی از بزرگترین و قدیمیترین پالایشگاههای کشور از سال ۱۳۸۷ سفر مدیریت دانشی خود را با مشاوران توسعه آینده آغاز نمود. در آن سالها بسیاری در مورد کارایی ا...
عدم مشارکت نیروی انسانی در فعالیتهای مدیریت دانش به عنوان یکی از چالشهای سازمانی شناخته شده است. لذا بسیاری از سازمانهای کشور به هنگام پیادهسازی مدیریت دانش در سازمان خود با ای...
شرکت آب تهران در سال ۱۳۳۴ پس از ۹ سال مطالعه و اقدامات مختلف جهت تامین آب وتصفیه و توزیع آن رسما“ تاسیس و شروع به کار نمود، سپس درســال ۱۳۴۳ قانون تاسیس وزارت آب وبرق به تصویب مجلس رسید و ...