ابزار و راهکارهای مدیریت دانش

لزوم اتخاذ دیدگاه چند وجهی (کارکنان، فرآیند، رهبری و فناوری) به موضوع استقرار مدیریت دانش، طرح جامع مدیریت دانش را به راهکاری کلیدی در این زمینه بدل کرده است.طرح جامع (نظام جامع) مدیریت دانش، با هدف ایجاد حافظه دانش سازمانی و رویه‌هایی برای اخذ به‌هنگام دانش کارکنان در حین فرآیندهای کاری طراحی و اجرا می‌شود. این طرح شامل مجموعه‌ای از راه‌حل‌های فرهنگ‌سازی است که پرسنل را نسبت به تسهیم دانش ترغیب نموده و نحوه ارائه و ثبت انواع دانش را به آن‌ها می‌آموزد. در این طرح، فرآیندهای متناسبی برای نهادینه‌سازی فعالیت‌های مدیریت دانش اجرا و فعالیت‌هایی در زمینه تدوین رویه‌ها و ساختارهای متناسب در سازمان انجام می‌شود. همچنین نرم‌ ...

نرم‌افزار جامع مدیریت دانش MTAShare اولین نرم‌افزار مدیریت دانش ایرانی ثبت شده در شورای عالی انفورماتیک کشور است و تاکنون در بیش از ۱۰۰ سازمان ایرانی نصب شده است. نرم افزار MTAShare از سال ۱۳۸۴ تاکنون در ۴ ویرایش اصلی توسعه یافته است. پیش از این با پوشش کامل فرآیندهای مدیریت دانش زمینه مناسبی برای ایجاد بانک دانش سازمانی ایجاد شده بود و اخیرا با اضافه شدن الگوریتم‌های شبکه اجتماعی سازمانی به این نرم‎‌افزار (در قالب نسخه ۴.۲) امکان کسب مرتبط‌ترین دانش در لحظه و همچنین افزایش تعاملات اجتماعی مبتنی بر دانش بین دانشکاران سازمان ایجاد شده است. ...

خبرگان سازمان مرجعی ارزشمند از درس‌آموخته‌های سازمانی هستند که به راحتی با بازنشستگی یا هرگونه جدایی‌ از سازمان فراموش می‌شوند و شرکت‌ها هر ساله بخش عظیمی از سرمایه‌های دانشی خود را با خروج آن‌ها از دست می‌دهد. خبرگان سازمانی با شاخص‌هایی مانند سابقه کاری، مرجعیت تخصصی و مدیریتی و نیز همراهی در لحظات تاریخی سازمان متمایز می‌شوند. مستندسازی تجارب خبرگان تلاشی ساختاریافته برای شناسایی خبرگان و برترین درس‌آموخته‌های آن‌ها و سپس اجرای تکنیک‌هایی برای استخراج این بسته‌های دانشی و تدوین و بازنشر آن‌ها است. دستاورد مستندسازی تجارب خبرگان در مدیریت دانش که به عنوان مصاحبه استخراج دانش نیز شناخته می‌شود، بسته‌ها ...

همه افراد و سازمان‌ها می‌دانند که لازم است از هر فعالیتی که انجام می‌دهند یاد بگیرند و با افزایش دانش و مهارت، عملکردشان را بهبود بخشند؛ اما در بسیاری از سازمان‌ها این اتفاق نمی‌افتد. مؤسسه مدیریت پروژه، تلاش موقتی برای ایجاد یک محصول، خدمات یا نتیجه منحصر به فرد را به عنوان تعریفی از پروژه بیان می‌کند. در واقع پروژه یک فعالیت مقطعی است که برایش نقطه شروع و پایان تعریف شده و با زمان و منابع خاصی محدود شده است. هر پروژه علاوه بر محصول یا خدمتی که به عنوان خروجی اصلی خود دارد، دانش‌هایی را هم ایجاد می‌کند. معمولا تجارب و درس‌آموخته‌های ایجاد شده طی پروژه‌ها به نحوی که بتوان در پروژه‌های آتی سازمان از آن‌ها استفاده کرد، سازمان&zwn ...

امروزه مدیریت دانش (KM) برای بقای سازمان‌ها در محیط پویای کسب‌وکار ضروری است؛ بدین منظور سازمان‌ها به‌طور فزاینده‌ای در مدیریت دانش سرمایه‌گذاری می‌کنند. با توجه به اینکه KM فرآیندی پیچیده بوده که افراد، فرآیندها و فناوری را درگیر می‌کند، برای هدایت و پیاده‌سازی آن به مجموعه‌ای از اصول و فهم منسجم و قابل درک از KM نیاز است. بلوغ، فرآیند توسعه یک شی، فرآیند، فناوری یا سازمان در طول زمان است. در مورد سازمان‌ها نیز، مدل‌های بلوغ (KMM) به‌طور سیستماتیک الگوهایی را طبقه‌بندی کرده و اقدامات مدیران را هدایت و راهنمایی می‌كنند. لذا در مدیریت دانش ارزیابی بلوغ مدیریت دانش فرآیندی اثربخش در رابطه با مدیریت دارایی‌های دانشی ...

مدیریت دانش فرآیندی پیچیده است که بدون برنامه مشخص نمی‌تواند تأثیری بر کسب‌وکارها بگذارد. در دهه نود میلادی و در آغاز اجرایی شدن مدیریت دانش در صنایع برتر جهان، به مدیریت دانش به صورت مجموعه‌ای از راه‌حل‌های گسسته KM Toolbox نگریسته می‌شد، ولی بعد از مدتی مشاهده شد برای اثربخشی مدیریت دانش باید به آن به عنوان یک مسیر حرکت به هم پیوسته و متناسب با بلوغ سازمانی توجه شود. پیش‌نیاز این نگرش ایجاد یک مسیر حرکت برای مدیریت دانش در یک شرکت به عنوان نقشه‌راه مدیریت دانش است. هدف از نقشه‌راه نیل به مقصد نهایی و اثربخشی در شاخص‌های کلیدی سازمانی با توجه به محدودیت‌های موجود می‌باشد. نقشه‌راه اقدامات لازم را در کوتاه‌مدت، میان‌م ...

انجمن‌های خبرگی Communities of Practice (COP) متشکل از گروهی از افراد است که مسائل، دغدغه‌ها و علایق مشترک کاری دارند و طی جلساتی گرد هم آمده و بر اساس تعامل با یکدیگر، دانش و تجارب خود را تعمیق می‌بخشند. این انجمن‌ها یکی از مهم‌ترین و کارآمدترین شبکه‌های دانشی در سازمان هستند و به‌عنوان یکی از بهترین راهکارهای اشتراک دانش و تجربه در بین واحدها و دپارتمان‌های سازمان شناخته می‌‌شوند. COP‌ها در مدیریت دانش علاوه بر ایفای نقشی مهم در تسهیل تبادل تجارب فردی و تبدیل آن به دانش جمعی، در موارد مرتبط با چالش‌‌های سازمانی، اهمیت ویژه‌ای می‌یابند. انجمن خبرگی به صورت داوطلبانه و بر اساس نیازی که از سوی کارشناسان یا مدیران سازما ...

مستندسازی تصویری دانش به معنای ثبت درس‌آموخته‌هایی است که جز با تصویر قابل مستندسازی نیستند. در محل‌های صنعتی برخی از اقدامات دارای انبوهی از ریزه‌کاری‌ها بوده و باتوجه به اینکه نوشتار توانایی انتقال تمامی آن ابعاد را ندارد، این فرآیندها می‌توانند از طریق ویدیو به خوبی منتقل شوند. در حقیقت در مستندسازی دانش تصویری، امکان انتقال دانش و تجربه از حالت خطی به غیر خطی و چندوجهی فراهم می‌‌شود. در بسیاری از فرآیندهای فنی با پیچیدگی بالا، مستندسازی به روش مکتوب به تنهایی امکان انتقال حداکثری دانش را فراهم نمی‌‌کند. به عنوان مثال، تصویربرداری دقیق همراه با سناریو از پیش طراحی شده برای فرآیندهای تعمیراتی در اورهال و یا راه‌‌اندازی یک تجهیز ...

داستان‌سرایی در مدیریت دانش، حالتی از انتقال تجربیات مربوط به حوادث، رخدادها، موفقیت‌ها و شکست‌ها در قالب کلمات، تصاویر و زبان بدن است که به عنوان ابزاری قوی جهت به اشتراک گذاشتن و انتقال دانش ضمنی بکار گرفته می‌شود. هنگامی که شخص، داستانی را روایت می‌کند؛ حجم قابل توجهی از اطلاعات شخصی را به‌صورت عبارات، لحن، صدا و حرکات به مخاطبان انتقال می‌دهد که سبب ایجاد بستری به منظور پرورش اعتماد بین شخص راوی (فرد خبره) و مخاطبان (دانشکاران) می‌شود. در این فضا مخاطبان اشتیاق بیشتری برای مشارکت با سایرین دارند و به تبع آن تسهیم دانش به عنوان یکی از فرآیندهای اصلی مدیریت دانش به سادگی رخ می‌دهد. داستان‌سرایی سازمانی، اشتیاق و میل به دیده شدن در خبرگان ...

منابع دانش در سازمان مهم‌ترین سرمایه‌های شرکت‌های سده‌ ۲۱ محسوب می‌شوند. مدیران شرکت‌های موفق و بزرگ دنیا، چالش‌های مدیریت منابع دانش سازمانی را به عنوان دومین اولویت اصلی کاری خود ذکر کرده‌اند، تا جایی‌که موفقیت و شکست سازمان‌های مختلف را ناشی از تفاوت مدیریت حاکم بر منابع دانشی آن سازمان‌ها می‌دانند. از سویی دیگر، تنوع و گستردگی منابع دانشی سازمان که هر یک با جنبه خاصی از نگارش به بیان مسائل مختلف می‌پردازند، باعث آن شده که طی سال‌های اخیر، یکپارچه‌سازی این دانش‌ها به عنوان یکی از مسائل اصلی مدیران سازمان‌های بزرگ مطرح باشد. باید قبول کرد که صرفا درس‌آموخته‌های پرسنل یک سازمان را نمی‌توان م ...

انجام هر تلاشی در زمینه مدیریت دانش، باید در راستای جهت‌گیری‌ها و اهداف سازمان باشد تا بتواند سازمان را در دستیابی به اهداف کسب‌وکار خود یاری دهد. فعالیت‌هایی که بدون هدف‌گذاری ملموس و قابل اندازه‌گیری تعریف و اجرا می‌شوند، اغلب در نایل شدن به اثربخشی مورد انتظار ناکام می‌مانند. تحلیل شکاف دانشی (Gap Analysis Knowledge) ابزاری مفید برای کمک به سازمان‌ها در بهره‌گیری مناسب از قابلیت‌های مدیریت دانش می‌باشد. تحلیل شکاف دانشی با تمرکز بر حوزه‌های استراتژیک، وضعیت موجود و مطلوب دانشی در هر حوزه را شناسایی خواهد کرد و پس از شناسایی استراتژی‌های دانشی در هر حوزه، استراتژی مدیریت دانش نیز تدوین شده و راه‌کارهای اجرایی برای ت ...