اطلاعات (اطلاعات بایگانی، عملیاتی، ارتباطی و دانشی)، به عنوان مهمترین دارایی هر سازمانی محسوب میشوند. بسترهای متنوعی در سازمان برای ثبت و گردش اطلاعات وجود دارند. اما دلایلی همچون دشواری کاربرد برخی از بسترها و خلاء جدی برای ثبت و گردش اطلاعات، باعث میشود همواره بخشی از دارایی سازمان در معرض خطر نابودی و یا ناکارآمدی باشد.
در چنین شرایطی رواج استفاده از نرمافزارهای عمومی پیامرسان، ریسک سازمانها را دو چندان کرده است. چراکه ثبت و انتقال اطلاعات در شبکههای اجتماعی شخصی و عمومی علاوه بر ریسک قطعی از دست رفتن اطلاعات، عدم امکان مدیریت اطلاعات و دسترسی را نیز به همراه دارد.
شبکه اجتماعی سازمانی (Enterprise Social Networking) بر استفاده از شبکههای اجتماعی آنلاین بین افرادی با علایق تجاری و یا فعالیتهای مشترک تمرکز دارد. بدین منظور عموما در سازمانها از بسترهایی همچون اینترانت داخلی شرکت با ایجاد تغییرات لازم در آن و یا پلتفرمهای نرمافزاری ارائه شده توسط شرکتهای بزرگ برای سازماندهی ارتباطات، همکاری و سایر جنبهها استفاده میشود. شبکه اجتماعی سازمانی بستری برای تعاملات درون سازمانی میباشد. در دهههای گذشته، شرکتهای سراسر جهان همواره از بسترهای الکترونیکی برای ارتباطات داخل و بیرون سازمان استفاده کردهاند. این نوع بسترها علاوه بر صرفهجویی در مصرف کاغذ، سرعت و سهولت انتقال و تبادل اطلاعات را به شدت افزایش داده است.
نقش ارتباطات در موفقیتهای سازمانی
از شبکههای اجتماعی سازمانی میتوان به عنوان یک راهکار برای ارتباط سریع با مشتریان بهره برد. در آینده نزدیک بسیاری از کسبوکارها برای پیشبرد اهداف خود به سراغ چنین بسترهایی خواهند رفت. به همین دلیل استفاده از شبکههای سازمانی بومی که بتوانند تمامی خدمات مورد نیاز یک کسبوکار را به صورت یکپارچه و بر بستر وب ارائه نمایند، ضروری به نظر میرسد.
مدیریت کسبوکار با رویکرد شبکههای اجتماعی راهکاری است که همه سازمانها و نهادهای دولتی و خصوصی بهزودی به سراغ آن خواهند رفت تا بتوانند بهترین شرایط را برای مجموعه خود فراهم آورند. در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که در یک سازمان، تعداد ابزارهای مدیریتی که مورد استفاده قرار میگیرند چندان اهمیتی ندارند. بلکه استفاده درست و بهینه از ابزارهای کاربردی در مدیریت کسبوکار است که میتواند یک سازمان را به موفقیت برساند. انتخاب درست چنین ابزارهایی میتواند زمینهساز موفقیت شرکتهای کوچک و بزرگ باشد. شبکههای اجتماعی سازمانی از تمامی مزایای شبکههای اجتماعی عمومی، مانند امکان اشتراکگذاری اطلاعات با افراد به طور همزمان بهره برده و به سازمانها اجازه میدهند از این مزایا به شیوهای امن و محرمانه بهرهمند شوند. براساس مطالعات صورت گرفته سازمانهایی که از ESN استفاده میکنند، در مقایسه با سازمانهایی که استفاده نمیکنند، میزان اشتراک دانش بیشتری داشتهاند. اما آیا ESN برای هر سازمان مناسب است؟
از سویی دیگر با وجود اینکه ESNها بسیار مشابه پلتفرمهای رسانههای اجتماعی هستند، اما در مقابل تفاوتهایی نیز میان آنها وجود دارد. ESNها تنها توسط کارمندان یک سازمان قابل دسترس بوده و تمرکز اصلی آنها ایجاد ارتباط یکپارچه و ایمن برای کارمندان است. در حالی که پلتفرمهای رسانههای اجتماعی توسط عموم افراد قابل دسترس میباشد. بنابراین ESNها را نمیتوان با شبکههای اجتماعی عمومی مانند Linkedin مقایسه کرد. در حالی که پلتفرمهایی مانند Linkedin میتوانند در ارتباط با متخصصان سازمانها و صنایع مختلف مفید باشند، اما ماهیت عمومی آنها برای ارتباطات داخلی شرکت ایدهآل نمیباشد.
مزایای استفاده از شبکه اجتماعی سازمانی
کاربردهای مختلف شبکههای اجتماعی سازمانی، مدیران و افراد تصمیمگیرنده در کسبوکارهای مختلف را بر آن داشته تا به بررسی و استفاده از آنها اقدام کنند. در ادامه به برخی از کاربردها و مزایای استفاده از شبکههای اجتماعی اشاره میشود.
شبکههای اجتماعی سازمانی ضمن برقراری ارتباط موثر، درهم ریختگی و شلوغی فضاهایی همچون ایمیل سازمانی را نداشته و افراد میتوانند به صورت عمومی و خصوصی با افراد و همکاران منتخب خود ارتباط برقرار کرده و گفتگوی مستقیم داشته باشند.
-
مدیریت امور بدون در نظر گرفتن محدودیتهای زمانی و مکانی
افراد یک سازمان فارغ از بعد زمان و مکان در هر محل و زمانی میتوانند با مراجعه به شبکههای اجتماعی سازمانی خود با دیگران ارتباط برقرار کرده و مسائل و مشکلات خود را در میان بگذارند.
-
کاهش هزینههای ارتباطی در سازمان
با توجه به حذف بعد مکانی، هزینههای ارتباطی با استفاده از شبکههای اجتماعی سازمانی نسبت به گفتگوی حضوری بسیار کاهش مییابد و سازمان هزینههای کمتری را متحمل میشود.
-
ایجاد تعامل و همکاری میان افراد در سازمان
افراد با هر سطح و سمتی در این نوع شبکهها قادر به برقراری ارتباط با یکدیگر بوده و نظرات خود را انتقال میدهند. علاوه بر این عدم حضور افراد در کنار یکدیگر و نبود هر یک از افراد تاثیری در برقراری ارتباط ندارد.
کوتاه کردن زمان برقراری ارتباط و تسریع آن به واسطه استفاده از شبکههای اجتماعی سازمانی بسیار چشمگیر بوده و افراد میتوانند در زمان خود صرفهجویی کنند.
-
افزایش نظم امور و توانایی کنترل دقیقتر عملکردها
قابلیت کنترل و مدیریت ارتباطها در شبکههای اجتماعی سازمانی موجب میشود تمامی موارد در یک بستر برای همگان امکانپذیر باشد.
-
برقراری ارتباط بهتر با مشتریان
مشتریان در هر زمانی قادر میباشند به طور مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و این امر مراجعه حضوری را تا حد زیادی کاهش میدهد.
شبکههای اجتماعی سازمانی بهعنوان یک پلتفرم با دسترسی همه جانبه عمل میکنند که در آن کارکنان میتوانند تمام اسناد مهم شرکت مانند دادههای مربوط به پروژه، منابع آموزشی، راهنماها، مقالات تحقیقاتی و اخبار مرتبط را بیابند. یکپارچهسازی مخزن دانش مبتنی بر ابر، مدیریت اسناد را ساده کرده و به اعضای تیم اجازه میدهد به آخرین نسخههای هر یک از فایلها دسترسی داشته باشند.
-
ایجاد یکپارچگی در فعالیتها و امور سازمانی
پیگیری امور و برقراری ارتباط در ESNها موجب میشود که تمامی مبحث به صورت یکپارچه در یک پایگاه وجود داشته باشد و امور تنها از یک مدخل، پیگیری و بررسی شود.
-
تسهیل در دسترسی به موضوعات، متخصصان و استعدادهای جدید
با توجه به دسترسی فراگیر به ESNها میتوان در هر زمان و مکانی به افراد و تخصصها دسترسی داشت. علاوه بر این قابلیت شناسایی افراد و همچنین کشف استعدادهای جدید در چنین فضایی امکانپذیر است.
با توجه به حفظ تاریخچه مباحث مطرح شده در ESNها، میتوان در هر زمانی به آرشیو تمامی اطلاعات دسترسی داشته و در صورت لزوم از آنها استفاده کرد.
افراد میتوانند وابسته به علایق و نیازهای خود گروههای تخصصی مختلفی را تشکیل و افراد مورد نظر خود را به آن اضافه کنند. در این شرایط افراد با سمت و سوی یکسان در یک محیط مستقل قادر به برقراری ارتباط و تبادل نظر با یکدیگر خواهند شد.
مهمترین معایب شبکه اجتماعی سازمانی
شبکههای اجتماعی سازمانی برای سازمانها طراحی شدهاند و فقط برای کارمندان داخلی قابل دسترسی هستند، اما همچنان میتوانند به اندازه پلتفرمهای رسانههای اجتماعی عمومی باعث عدم تمرکز شوند. هدف ESN کمک به کارمندان برای همکاری و برقراری ارتباط موثر با اعضای تیم است. اما صرف زمان بیش از حد به جای تمرکز بر کار، میتواند منجر به کاهش بهرهوری و کارایی کارکنان شود. در نتیجه، اگر قوانین و مقرراتی برای استفاده از ESNها تنظیم نشود، پیگیری امور با مشکل مواجه میشود.
-
ارسال پیام و اعلان در خارج از ساعات معمول
ESNها به کارمندان اجازه میدهند تا هر زمان و مکانی با همکاران خود ارتباط برقرار کرده و پاسخهای سریع دریافت کنند.
ممکن است افراد مبحثی را در ابزارهای مختلف مطرح کرده باشند و پس از پایان بحث، نتایج را در ESN بیان کنند. این مسئله باعث گسستگی و عدم اطلاع افراد از جزئیات کار میشود.
الزامات و مقدمات استفاده از شبکههای اجتماعی سازمانی
استفاده از شبکه اجتماعی سازمانی، نیازمند برنامهریزی و ایجاد آمادگی در سازمان میباشد که لازم است پیش از شروع بدان توجه کرد.
لازمه استفاده از هر ابزاری، آموزش و توانمندسازی نیروهای انسانی میباشد. در مورد شبکههای اجتماعی سازمانی، این آموزشها کمی متفاوت است. اگر این برنامهها در اختیار کارکنانی قرار بگیرد که تجربه استفاده از شبکههای اجتماعی دیگر را نداشته و با مفاهیم مرتبط با آنها آشنایی نداشته باشند، مسلما سازمان با مشکلات زیادی روبهرو خواهد شد. به همین دلیل معمولا اولین قدم در استفاده از آنها، آموزش مفاهیم اولیه شبکههای اجتماعی به کاربران است.
لازمه اشتراکگذاری اطلاعات ایجاد فضای امن میباشد. بنابراین امنیت و حفظ حریم خصوصی به عنوان یکی از دغدغههای اصلی این حوزه شناخته میشود. یک شبکه اجتماعی سازمانی امن و استاندارد باید بتواند حریم خصوصی کاربران خود را در برابر نفوذها و انتشار مطالب خصوصی حفظ کند.
-
تغییر نگرش کسبوکارها از سنتی به مدرن
با وجود پیشرفت تکنولوژی، هنوز هم تعداد زیادی از مدیران سازمانهای مختلف در مقابل استفاده از ابزارهای دیجیتال و آنلاین همانند شبکههای اجتماعی سازمانی مقاومت و تردید دارند. آنان سیستمهای سنتی و کار با کاغذ را امنتر و بهتر از تکنولوژی میدانند. این در حالی است که عدم استفاده از تکنولوژی در آیندهای نه چندان دور موجب آسیب به جایگاه و عدم بقا آنان در فضای رقابتی موجود میشود. بنابراین پیش از پیادهسازی چنین ابزارهایی، تغییر نگرش میان مدیران و کاربران برنامه ضروری است. تغییر نگرش موجب میشود تا ظرفیتهای واقعی شبکههای اجتماعی سازمانی، کشف شده و مورد استفاده قرار گیرد. در صورتی که نسبت به استفاده از این برنامهها تردید یا بدبینی وجود داشته باشد، از میزان اثربخشی آنها کاسته خواهد شد.
-
توجه به نیازهای بومی و فرهنگی
کاربران شبکههای اجتماعی وابسته به موقعیت جغرافیایی و فرهنگ و نژادشان، نیازمندیهای متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند. به طور مثال استفاده از شبکههای اجتماعی سازمانی غیر ایرانی برای کاربران ایرانی مشکلاتی همچون عدم پشتیبانی از زبان فارسی و تقویم شمسی را به دنبال دارد.
چنین نیازمندیهایی گرچه در نگاه اول جزئی و قابل چشمپوشی به نظر میرسد؛ اما در بلند مدت تاثیرات قابل توجهی در نتایج به دست آمده خواهد داشت. به همین دلیل لزوم وجود شبکههای اجتماعی سازمانی بومی بیشتر به چشم میخورد.
نمونه خارجی شبکه اجتماعی سازمانی
مشهورترین شبکههای اجتماعی سازمانی عبارتند از:
- Tibber
- Yammer
- Chatter
- Social cast
علاوه بر موارد فوق، یکی از شرکتهای بسیار موفق که در این حوزه فعالیت میکند، شرکت Zoho است. این شرکت در حال حاضر بیش از ۳۰ میلیون کاربر و مشتری را تحت پوشش قرار داده و در حال سرویسدهی به آنان میباشد. تعداد زیاد کاربران و مشتریان این شرکت، نشاندهنده اهمیت موضوع و مقبولیت این شرکت در میان رقبا میباشد. مهمترین اجزای این محصول عبارتند از:
- گروههای گفتگو (چت)
- مدیریت وظایف
- کانالهای گفتگو
- مدیریت رویدادها
- مدیریت فایلها
منبع:
https://kissflow.com/digital-workplace/collaboration/guide-to-enterprise-social-networking/