داستان‌سرایی ابزاری جهت تسهیم دانش در سازمان

داستان‌ها، در همه فرهنگ‌ها به عنوان وسیله‌ای برای سرگرمی، آموزش، حفظ فرهنگ و استقرار ارزش‌های اخلاقی مورد استفاده قرار می‌گیرند. داستان‌های سازمانی نیز، ابزاري مناسب جهت انتقال تجربه و دانشی است که در ذهن افراد وجود دارد، دانشی كه ممكن است انتقال و بكارگيري آن با روش‌‌هاي ديگر بسيار مشكل باشد. در واقع داستان‌سرایی سازمانی یکی از بهترین روش‌های ایجاد انگیزه برای مشارکت افراد در به اشتراک‌گذاری دانش ضمنی خود به شمار می‌رود. داستان‌هایی که مزایای واقعی اشتراک‌گذاری و استفاده مجدد از دانش را نشان می‌دهند، درک اهمیت مدیریت دانش را برای افراد تسهیل می‌کند.

داستان سازمانی شرح تفصیلی اقدامات گذشته و تعاملات کارکنان با رویدادهای درون و بیرون سازمانی است که معمولا بصورت غیررسمی در درون سازمان یا حین انجام پروژه جریان می‌یابند. در این راستا هنگامی که پروژه مدیریت دانش برای نخستین بار در سازمانی پیاده‌سازی می‌شود، ممکن است یافتن این داستان‌ها دشوار باشد. بسیاری از کارکنان تصور می‌کنند داستانی برای ارائه ندارند. هرچند در صورت دسترسی به یک داستان خوب نیز انتشار آن چالش‌های متعددی را با خود به همراه دارد. لازم به ذکر است ارائه داستان و دانش به دست آمده از آن، به شکل یک فعالیت تیمی انجام می‌گیرد. به همین سبب داستان‌سرایی با رویکرد تیمی، می‌تواند تشکیل انجمن‌های خبرگی سازمان را در پی داشته باشد. 

یک داستان خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

هدف یک داستان خوب ایجاد ارتباط با افراد و افزایش تمایل آن‌ها برای اشتراک‌گذاری داستان خود است. بنابراین، داستان شما زمانی موثر است که دیگران را تشویق کند تا داستان خود را به اشتراک بگذارند. (Miriam Brosseau)
بیان موثر داستان، افراد را کنجکاو و درگیر داستان کرده و احساس همدلی را در آنها القا می‌کند. به طوریکه سال‌ها بعد، شنوندگان شاید به یاد نیاورند که داستان متعلق به چه کسی بود یا موضوع مورد بحث دقیقا به چه اتفاقی اشاره داشت، اما احساسی که در آن لحظه تجربه کرده‌اند، هیچگاه از ذهن آن‌ها پاک نخواهد شد.  
 

 

شناسایی داستان‌های مناسب در کسب‌و کار

مناسب‌ترین داستان‌های مدیریت دانش، داستان‌هایی هستند که توسط افراد فعال در آن حوزه مشخص بیان شود. برای مثال بیان داستان در مورد حادثه رخ داده در خط لوله، زمانی که از جانب شخصی باشد که روی خط لوله کار کرده، بسیار قانع‌کننده‌تر است. متأسفانه، بسیاری از کارمندان فکر می‌کنند که توانایی تعریف داستان را ندارند. در حالیکه داستان‌سرایی یک ظرفیت ذاتی انسان است و همه افراد قادر به انجام این کار هستند. اما تبدیل این ظرفیت به یک توانمندی نیازمند تمرین و صرف زمان است. فرد روایت‌کننده داستان بایست به چند پرسش اساسی پاسخ دهد:

• چه چیزی باعث شد که به این پروژه افتخار کنید؟
• نقاط قوت و ضعف پروژه را بیان کنید؟
• چه چیزی شما را شگفت‌زده کرد؟
• برنامه‌ریزی و تمایل شما برای ادامه روند پروژه چیست؟ 

در هنگام اجرای رویداد داستان‌سرایی ابتدا با پرسیدن سوالات ساده و محدود شروع کنید تا همه افراد بتوانند به راحتی به آن پاسخ دهند. به عنوان مثال، به جای " احساس شما در ارتباط با این موضوع چگونه است؟" بپرسید:"در مقیاس یک تا ده چه احساسی دارید؟". بر همین اساس، یک داستان مناسب برای ارائه و انتقال مفهوم بهتر، می‌بایست از یک ساختار منسجم پیروی کند. 
پس از ارائه داستان، در گام بعدی جهت شناسایی بهترین‌ها و نحوه بکارگیری آن مشارکت کارکنان سازمان حائز اهمیت است. بهترین راه برای انتخاب داستان‌های مناسب این است که کاربران نهایی این کار را انجام دهند، زیرا آنها می‌دانند که کدام داستان‌ها بر عملکرد سازمان تاثیرگذارتر است. لازم به ذکر است استفاده از داستان‌سرايي به منظور نوآوري و توليد دانش، افراد را به سمت تفکر خلاقانه  ترغيب می‌کند.
راه‌های بسیاری برای اشتراک‌گذاری داستان وجود دارد. Brosseau و O’Dell معتقدند کوتاه‌ترین و ساده‌ترین رویکردها معمولاً بهترین هستند. تیم‌های مدیریت دانش همچنین می‌توانند داستان‌هایی قبلی را مجددا به روش‌های کوتاه‌تر و ساده‌تر بیان کنند. چرا که یک تصویر تنها با شرح ممکن است موثرتر از یک روایت طولانی و مبتنی بر متن یا ویدیو باشد.
منبع:
How to Overcome Barriers to KM Engagement Through Storytelling | APQC