مستندسازی تجارب خبرگان
Expert’s Knowledge Acquisition
خبرگان سازمان مرجعی ارزشمند از درس‌آموخته‌های سازمانی هستند که به راحتی با بازنشستگی یا هرگونه جدایی از سازمان فراموش می‌شوند و شرکت‌ها هر ساله بخش عظیمی از سرمایه‌های دانشی خود را با خروج آنها از دست می‌دهد. خبرگان سازمانی با شاخص‌هایی مانند سابقه کاری، مرجعیت تخصصی و مدیریتی و نیز همراهی در لحظات تاریخی سازمان متمایز می‌شوند. مستندسازی تجارب خبرگان تلاشی ساختاریافته برای شناسایی خبرگان و برترین درس‌آموخته‌های آنها و سپس اجرای تکنیک‌هایی برای استخراج این بسته‌های دانشی و تدوین و بازنشر آنها است. دستاورد مستندسازی تجارب خبرگان در مدیریت دانش که به عنوان مصاحبه استخراج دانش نیز شناخته می‌شود، بسته‌های ارزشمند دانش‌های پنهان سازمانی است که هر یک می‌تواند در آینده از تکرار یک اشتباه بزرگ جلوگیری کرده و یا زمینه‌ساز توسعه‌ای جدید باشد.
شرکت‌های پیشرو
صنایع گوناگون در ایران همواره با از دست دادن این سرمایه‌های ارزشمند دچار خسارت شده‌اند. مستندسازی تجارب خبرگان راه‌حلی موثر برای جبران خسارت‌های ناشی از خروج خبرگان و متخصصان سازمان است. مخاطبان اصلی راهکار مستندسازی تجارب خبرگان و استخراج دانش، متخصصان در آستانه بازنشستگی و جابجایی‌های فراوان در پست‌های مدیریتی و یا ساختار دو کوهانه (جمعیت بزرگ جوان و مدیران مسن و خبره) هستند.
متدلوژی ما در زمینه مستندسازی تجربیات خبرگان
مشاوران توسعه آینده، در سال ۱۳۸۴ برای اولین بار در ایران طرح مستندسازی تجارب خبرگان را با یک متدولوژی ابداعی که ترکیبی از تکنیکهای مطرح این موضوع در جهان بود، شروع کرد. این طرح که در صنعت پتروشیمی آغاز شد، نقطه آغاز این راه بی پایان بود. در این مسیر مشاوران توسعه آینده افتخار مستندسازی تجارب قریب به ۵۰۰ مدیر و متخصص صنایع مختلف ایرانی را داشته است.
گامهای اجرایی مستندسازی تجارب خبرگان
- شناسایی خبرگان و اولویتبندی آنها
- تعیین حوزه کلیدی دانش خبرگان
- تخصیص تکنیکهای مستندسازی تجارب خبرگان
- شخصیت‌شناسی خبره
- راهبری جلسات مصاحبه استخراج سرخط‌های دانشی
- جلسات مصاحبه استخراج و مستندسازی دانش
- تدوین بسته‌های دانشی و اخذ بازخورد از خبره
- قالب‌دهی و انتشار مکتوب و الکترونیکی (مولتی مدیا)
انگیزه اصلی سازمان برای پیاده‌سازی مدیریت دانش، ابتدا از درون سازمان و با شناسایی نیازها و سپس با توجه به الزامات بالادستی شکل گرفت. موفق‌ترین اقدامات شامل ارزیابی دقیق وضعیت موجود سازمان، انتخاب و پیاده‌سازی نرم‌افزار مناسب و تدوین نقشه راهی جامع برای توسعه تدریجی سیستم بود.چالش‌های اصلی عبارت بودند از عدم آگاهی و فرهنگ‌سازی کافی در سازمان، نبود انگیزه کافی در بین کارکنان و فقدان ضمانت اجرایی برای اجرای قوانین مرتبط با مدیریت دانش. برای رفع این چالش‌ها، سازمان نیازمند آموزش‌های مستمر، نظام پاداش‌دهی مناسب و همچنین تقویت الزامات قانونی و اجرایی است.
شرکت گسترش کشاورزی و دامپروری فردوس پارس با همکاری شرکت مشاوران توسعه آینده، توانست ضمن جمع‌آوری تجربیات مربوط به "طراحی و ساخت گلخانه‌ها" بستر نرم‌افزاری مناسبی را برای درج تجربیات جدید طراحی گلخانه‌ها ایجاد و مورد بهره‌برداری قرار دهد.
نظام جامع مدیریت دانش از سال ۱۳۹۸ در شرکت گسترش انرژی پاسارگاد با همکاری شرکت مشاوران توسعه آینده و با هدف بهبود جریان دانش بین معاونت‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه آغاز شد. با توجه به پراکندگی شرکت‌های زیرمجموعه و چالش‌های مرتبط با انتقال تجارب و درسآموختهها، این سیستم به گونه‌ای طراحی شد که از تکرار اشتباهات و تحمیل هزینه‌های اضافی جلوگیری کند. اجرای پایلوت این طرح در شش شرکت زیرمجموعه و پروژه‌های بزرگ قشم نتایج ملموسی داشت؛ از جمله تسهیل جریان دانشی، شناسایی نخبگان، و ایجاد انگیزه در کارکنان برای به اشتراک‌گذاری دانش. همچنین، تدوین کتاب "گنجینه تجارب IGAT6" به عنوان مرجعی برای تجارب گذشته، از دیگر دستاوردهای مهم این پروژه بود.
هلدینگ میدکو از اوایل دهه نود توسعه مدیریت دانش را با همکاری مشاوران توسعه آینده آغاز نمود. اجرای مدیریت دانش در میدکو با یک پروژه پایلوت در سطح ستاد آغاز شد و به سرعت در شرکت های زیرمجموعه توسعه پیدا...