رایانش ابری و مدیریت دانش

رایانش ابری چیست؟

به عبارت ساده، رایانش ابری ارائه خدمات محاسباتی، از جمله سرورها، ذخیره‌سازی، پایگاه‌های اطلاعاتی، شبکه، نرم‌افزار، تجزیه و تحلیل و هوشمندی از طریق اینترنت ("ابر") برای ارائه نوآوری سریع‌تر، منابع انعطاف‌پذیر و صرفه‌جویی در مقیاس است. رایانش ابری اشاره به این امر دارد که منابع یک نرم‌افزار، داده‌های آن و همینطور پردازش‌های مربوط به آن را به یک فضای بیرونی منتقل می‌شود. کاربران می‌توانند با استفاده از هر دستگاهی که به اینترنت متصل است به اپلیکیشن‌ها و داده‌ها دسترسی داشته باشند. اطلاعات و برنامه‌ها توسط یک فضای خارجی میزبانی شده و به جای یک هارد دیسک فیزیکی بر روی یک شبکه جهانی از مراکز داده‌های امن، نگهداری می‌شوند. این کار باعث افزایش قدرت پردازش، امکان اشتراک‌گذاری داده‌ها و همکاری بیشتر با سایر افراد  و امکان دسترسی امن به داده‌ها از طریق تلفن همراه، تبلت و سایر دستگا‌های مشابه بدون توجه به موقعیت مکانی کاربر می‌شود.

ویژگی‌های رایانش ابری

رایانش ابری یک الگوی کامپیوتری نوظهور است که در آن داده‌ها و خدمات در فضای ابری قرار داشته و از هر دستگاه متصل به اینترنت قابل دسترسی هستند. برخی از ویژگی‌های آن به شرح زیر است:

• خود درمانی: هر برنامه کاربردی یا هر سرویسی که در یک محیط محاسبات ابری اجرا می‌شود، دارای خاصیت خود درمانی است. در صورت خرابی برنامه، همیشه یک نسخه پشتیبان از برنامه آماده جایگزینی است. 
• چند اجاره‌ای: با محاسبات ابری، هر برنامه کاربردی از چند مشتری (کاربر) پشتیبانی می‌کند. این سیستم به چندین مشتری اجازه می‌دهد تا زیرساخت‌های اختصاص داده شده به افراد را بدون اطلاع هیچ‌یک از آن‌ها به اشتراک بگذارند. این کار به گونه‌ای انجام می‌شود که حریم خصوصی کاربران و امنیت داده‌های آن‌ها به خطر نیفتد.
• سرویس‌گرا: سیستم‌های رایانش ابری همگی سرویس‌گرا بوده و از چند سرویس گسسته ایجاد می‌شوند. بسیاری از این خدمات گسسته با هم ترکیب می‌شوند تا این سرویس را تشکیل دهند. 
• مجازی‌سازی شده: برنامه‌های کاربردی در رایانش ابری به طور کامل از سخت‌افزار زیرین جدا شده‌اند. لازم به ذکر است که محیط رایانش ابری یک محیط کاملا مجازی است.
• راحت و همه جا: از طریق دستگاه‌های استاندارد دارای اینترنت، اطلاعات همیشه و در همه جا در دسترس افراد قرار دارند.
• خود سرویس بر حسب تقاضا: مشتریان می‌توانند خدمات خود را بدون نیاز به کمک شخصی تنظیم کنند. بهترین خدمات سلف‌سرویس به کاربران شامل: امکان آپلود، ساخت، استقرار، برنامه‌ریزی، مدیریت و گزارش کسب‌وکار است.
• ادغام منابع مستقل از مکان: تقاضاهای پردازش و ذخیره‌سازی در یک زیرساخت مشترک هستند و هیچ منبع خاصی به هیچ کاربری اختصاص داده نمی‌شود.
• پرداخت به ازای استفاده: مصرف‌کنندگان فقط برای منابع مورد استفاده ملزم به پرداخت هزینه هستند.

 

مدیریت دانش در عصر رایانش ابری

مدیریت دانش به عنوان یک خدمت

• دسترسی به دانش به موقع، دقیق و آسان باشد؛
• دانش به دست آمده به اندازه کافی در تصمیم‌گیری کمک کند؛
• دانش موجود، ایجاد یا تولید دانش جدید را تسهیل کند. 
• خدمات مبتنی بر ابر، در زمینه مدیریت دانش روز به روز در حال افزایش است. نرم‌افزارهای بسیاری وارد عرصه شده‌اند و خدمات متنوعی ارائه می‌دهند که برخی از خدمات آن‌ها به شرح زیر است:
• تسهیل در جمع‌آوری، بررسی، فهرست‌نویسی و دسترسی به اطلاعات؛
• دایره‌المعارف راه‌حل؛
• پایگاه دانش خصوصی و عمومی؛
• موتور جستجوی محتوای دانش قدرتمند؛
• مدیریت راه‌حل.

• انواع دارایی‌ها، منابع و اطلاعات در حال مدیریت؛
• چه کسی و چگونه آن‌ها را مدیریت می‌کند؛
• کدام کنترل‌ها انتخاب شده و چگونه یکپارچه می‌شوند.

مسائل کلیدی در رابطه با امنیت چرخه عمر داده‌ها در ابر با اشاره به مدیریت دانش به عنوان یک سرویس شامل موارد زیر است:

• امنیت داده‌ها: محرمانه بودن، صداقت، در دسترس بودن، اصالت، مجوز، احراز هویت، و عدم انکار؛
• مکان داده‌ها: باید اطمینان حاصل شود که داده‌ها، از جمله تمام نسخه‌ها و پشتیبان‌های آن، فقط در مکان‌های جغرافیایی مجاز ذخیره می‌شوند؛
• ماندگاری داده‌ها: تکنیک‌هایی برای مکان‌یابی کامل و مؤثر داده‌ها در فضای ابری، پاک کردن داده‌ها و اطمینان از حذف کامل یا غیرقابل بازیابی داده‌ها باید در دسترس باشد و در صورت لزوم استفاده شود؛
• طرح‌های تهیه نسخه پشتیبان و بازیابی اطلاعات: داده‌ها باید در دسترس باشند و طرح‌های تهیه نسخه پشتیبان و بازیابی داده‌ها برای ابر باید موثر باشد تا از، تخریب، پاک شدن و بازنویسی ناخواسته داده‌ها، جلوگیری شود؛
• بازیابی داده‌ها: از آنجایی که سیستم حقوقی همچنان بر بازیابی الکترونیکی متمرکز است، ارائه‌دهندگان خدمات ابری و صاحبان داده باید بر بازیابی داده‌ها تمرکز کرده و به مقامات قانونی و نظارتی اطمینان دهند که همه داده‌های درخواستی بازیابی شده است.

تأثیر محاسبات ابری بر مدیریت دانش

محاسبات ابری به دلایل زیر بر تحقق اهداف مدیریت دانش تاثیر‌گذار هستند:

• پیشرفت فناوری اتصال به اینترنت پرسرعت؛
• کاهش هزینه ذخیره‌سازی داده‌ها؛
• استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه هوشمند و سایر دستگاه‌های مشابه با سرعت بالا در سراسر جهان.

تمامی این عوامل به برآوردن پیش نیاز اطلاعات ساده، مقرون به صرفه و انعطاف‌پذیر کمک کرده است. استفاده از تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها، پتانسیل رایانش ابری را برای توانمندسازی کاربران با برنامه‌ها و اطلاعات رایانه‌ای پیچیده، پرقدرت و در عین حال بدون پیچیدگی و آسان نشان می‌دهد، که در غیر این صورت دسترسی به آن چندان آسان نبود.

مزایای بکارگیری رایانش ابری از دیدگاه مدیریت دانش

با در نظر گرفتن فرآیند مدیریت دانش، الزامات زیر را می توان به طور موثر با رایانش ابری برآورده کرد:

• رایانش ابری هزینه‌های مربوط به فناوری را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. هم‌افزایی از طریق کاهش منابع محاسباتی، زمان و فرآیند مدل‌سازی ایجاد می‌شود. نیازهای ذخیره‌سازی بزرگ و متغیر برای حفظ سیستم‌های مدیریت دانش عظیم را می‌توان با استفاده از مدل‌های ذخیره‌سازی ابری انجام داد.
• دسترسی به انواع خدمات را برای کاربران فراهم می‌کند.
• دروازه‌هایی را به روی چندین گزینه برای کاربران دانش باز می‌کند که قبلاً برای آن‌ها ناشناخته بودند.
• رایانش ابری روشی موثر برای دسترسی آسان به دانش است.
• توسعه و پذیرش شایستگی‌ها و قابلیت‌های آثار دانش را در هر سازمانی تسریع می‌کند.
• استفاده از خدمات منبع باز و توسعه‌های مشترک را در سراسر جهان گسترش می‌دهد.
• فعالیت‌ها و هزینه‌های مربوط به مدیریت زیرساخت‌ها را کاهش می‌دهد.
• از طریق محاسبات ابری، دسترسی به فناوری سریعتر می‌شود.
• می‌توان آخرین وضعیت پروژه، ایده‌های نوآورانه، تجربیات جدید و بهترین شیوه‌ها را در یک شرکت به اشتراک گذاشت. حتی کارکنان را برای ارائه استراتژی‌های خلاقانه در حین انجام کار و همچنین لذت بردن از آن تشویق می‌کند.
• با کسب تجربیات در مناطق، بخش‌ها و زمینه‌های مختلف جهان، آگاهی را در مورد فرآیندها افزایش می‌دهد.
• سازمان‌ها و شرکت‌ها از به‌کارگیری ابزارها و تکنیک‌های مدیریت دانش به دلیل هزینه‌های متحمل شده خودداری می‌کنند، اما با رایانش ابری، مفهوم پرداخت در صورت تمایل می‌تواند به حل این مشکل کمک کند، زیرا خدمات یا منابع مورد نیاز و محدود در دسترس هستند.
• دسترسی به دانش را می‌توان بر اساس سطح مجوز کاربر تعریف کرد.
• با کمک محاسبات ابری، دانش را می‌توان به دارایی تبدیل کرد تا به عنوان محرکی برای نوآوری‌ها و تحقیقات عمل کند.

منبع:
www.researchgate.net
parspack.com/blog/cloud-computing#a
azure.microsoft.com/en-us/overview/what-is-cloud-computing