در ابتدای موضوع باید به این مسئله اشاره کرد که هیچ راهحل مشخص و تایید شدهای برای اجرای مدیریت دانش در سازمانها وجود ندارد و هر سازمانی با توجه به شرایط و ویژگیهای خود، باید به دنبال راهکار و چارچوب خاصی باشد. اما هر یک از سازمانها میتوانند 5 اصل جهانی را مورد توجه قرار دهند که 4 مورد از این اصول در استاندارد ISO 30401 نیز اشاره شده است. باید توجه داشت که اصول ذکر شده تنها برای طراحی چارچوب مدیریت دانش است و برای استراتژی مدیریت دانش (چشم انداز) و اجرای مدیریت دانش (چگونگی توسعه چارچوب) مورد استفاده قرار نمیگیرد. در ادامه به جزئیات اصول ذکر شده، اشاره میشود.
چارچوب مدیریت دانش باید متناسب با نیازها و استراتژی سازمان باشد.
مدیریت دانش به دنبال بهبود عملکرد سازمان میباشد. ارزش اصلی و بنیادین دانش، کمک به کارکنان در تصمیمگیریها به منظور انجام کار بهتر، در زمان و هزینه کمتر است. بنابراین مطابق بند 4.3 استاندارد ایزو، چارچوب مدیریت دانش باید به ارائه دانش مطلوب به ذینفعان در زمان و مکان مناسب به منظور ایجاد ارزش افزوده، متمرکز شود.
2- Connect/Collect
چارچوب مدیریت دانش باید شامل Connect/Collect باشد.
Connect/Collect دو بعد کلیدی در مدیریت دانش هستند که نشاندهنده دو مسیر بین مدیریت دانش و کاربر است. مسیر Connect به انتقال دانش از طریق ارتباط با افراد و دانش ضمنی متمرکز است و مسیر Collect به انتقال دانش از طریق جمعآوری اسناد و مدارک و بر دانش آشکار و مدون متمرکز است.
بند 4.3.3، استاندارد ISO سازمانها را به برقراری ارتباط و تعاملات انسانی و جمعآوری از طریق آشکارسازی دانش ضمنی در قالب اسناد، فیلم و غیره، ترکیب مستندات با یکدیگر و استفاده مجدد از دانش، ملزم میسازد.
3- Push and Pull
چارچوب مدیریت دانش باید به Push and Pull (عرضه و تقاضا دانش) بپردازد.
ایدهآلترین سیستمهای مدیریت دانش در سازمانها برای بقای جریان دانش باید به عرضه و تقاضا دانش به طور همزمان توجه کنند. عرضه بدون تقاضا موجب انباشت دانش و نابودی ارزش آن میشود و تقاضا بدون عرضه، زودگذر و ناپایدار است. در استاندارد ایزو 30401 به این مسئله اشاره نشده است.
4- توجه به 4 ستون و پایه اصلی مدیریت دانش که شامل نقشها، فرآیند، فناوری و رهبری است.
به طور کلی 4 محرک و عامل اصلی از مدیریت دانش پشتیبانی میکند که از آن به عنوان 4 پایه یک میز یاد میشود. هیچ یک از عوامل بر دیگری ارجعیت نداشته و لازم است به تمامی آنها به طور یکسان توجه شود.
نقش ها مانند: رهبران انجمنهای خبرگی، مدیران دانش و دانشکاران؛
فرآیند مانند: بازبینی پس از عمل، استخراج دانش و غیره؛
رهبری مانند: سیاست مدیریت دانش، معیارها، مشوقها و غیره.
بند 4.4.4. ایزو نیز به این 4 عامل و همچنین عامل فرهنگ به عنوان عامل پنجم میپردازد. علاوه بر این در بخشهای دیگری نیز به این عوامل اشاره شده است.
3 بند خطاب به نقشها (5.3 ، 7.1 ، 7.2)؛
فرآیند (کلیه بندهای 8)؛
14 بند در مورد رهبری (5.1 ، 5.2 و كليه بندهاي 6 ، 7 ، 9 و 10).
5- نهادینه شدن
مدیریت دانش باید در ساختارهای سازمان نهادینه شود.
بسیاری از اقدامات مدیریت دانش عموما در ساختار و چارچوب سازمان نهادینه نشده و به عنوان اقدامی مجزا توسط یک تیم مطرح میشوند و بقای آنها تا زمانی است که تیم مورد نظر از آن اقدام پشتیبانی کند. در صورتی که باید رویکردهای مدیریت دانش در تمامی عناصر کسبوکار نهادینه شده و به عنوان یک فرهنگ و ارزش مهم در کسبوکار در نظر گرفته شود.
مدیریت دانش را در الزامات پروژه قرار دهید. شناسایی و ثبت دروسآموخته پروژه را جزو الزامات اتمام پروژه و دریافتهای مالی قرار دهید. کارشناسان متخصص سازمان را برای نظارت بر دانش شرکت به کار بگیرید. مکانیزم ارزیابی منابع انسانی، انگیزش و پاداش را بر پایه دانش قرار داده و رقابت ایجاد کنید. تمامی موارد فوق تغییرات سازمانیست که بر پایه دانش قرار میگیرد. ایزو 30401 به صراحت به این تغییرات اشاره کرده و معتقد است مدیریت عالی سازمان باید از ادغام الزامات سیستم مدیریت دانش در فرآیندهای تجاری و پروژههای سازمان پشتیبانی کند.
نظام جامع مدیریت دانش با همکاری سازنده و تعهد کاری مجموعه مشاوران توسعه آینده توسط شرکت مهندسی صنایع یاس ارغوانی در مدیریت امور فناوری اطلاعات بانک ملت، با موفقیت پیادهسازی شد.
با عنایت به این موضوع که استفاده افراد از فرآیندها و ابزارهای مدیریت دانش و مشارکت در این مهم کاملاً امری فرهنگی است؛ کماکان جهت مشارکت حداکثری همکاران و اثربخشسازی دانشها و تجارب اشتراکگذاریشده در ابتدای مسیر هستیم. همچنین امیدواریم با همکاری و رهنمودهای ارزنده تیم مشاوران توسعه آینده به موفقیت کامل در این مسیر نائل آییم
مهندس اقتداریان- شرکت پتروشيمی رازی
مشاوران توسعه آینده بهعنوان اولین شرکت ایرانی که از سال ۱۳۸3 در حوزه مدیریت دانش فعالیت داشته، توانسته است با بکارگیری روشهای نوین و بهروزآوری شیوههای کاری در صنایع بزرگ کشور ایفای نقش نماید. این نقش آفرینی با کشف، استخراج و غنیسازی دانش سازمانی و بهبود روشهای انجام کار، به شکل چشمگیری در طیف وسیعی از مشتریان منجر به کاهش دوبارهکاریها، افزایش مزیت رقابتی و تابآوری آنها در فضای کسبوکار شده است.
مهندس صدری- شرکت ملی گاز ایران
جمعآوری قریب به 1500 بسته دانشی ارزشمند از 50 مدیر ارشد و خبره شرکت ملی گاز ایران ،کاری دشوار اما کم نظیر بود که تیم اجرایی و کارشناسان به خوبی از عهده آن بر آمدند.
مهندس شریف زاده- شهرداری منطقه 10
در سال ۱۳۹۱ به همت اداره آموزش شهرداری منطقه ۱۰ تهران، سیستم مدیریت دانش شهرداری منظقه ۱۰ راهاندازی شد. با همکاری شرکت مشاوران توسعه آینده مراحل شناخت، SWOT، شناسایی فیلدهای دانشی شهرداری، مصاحبه با خبرگان و... انجام پذیرفت و در نهایت با نصب نرمافزار مدیریت دانش، سامانه شهرداری منطقه ۱۰ راهاندازی شد. شهرداری منطقه ۱۰ تهران اولین شهرداری در سراسر کشور است که دارای این سامانه بوده و بهطور فعالانه نسبت به استخراج و اشتراک دانش کارکنانش اقدام مینماید. توسعه مشارکت عمومی کارکنان در فرآیندهای سازمانی، توسعه یادگیری در سطح کارکنان، پرهیز از دوبارهکاری، کاهش هزینهها و... بخشی از ثمرات راهاندازی این سیستم میباشد.
دکتر جعفرپور- مدیر دانش اسبق وزارت راه و ترابری
آینده شرکت مشاوران توسعه آینده در حوزه مدیریت دانش بسیار درخشان است. این شرکت آغازگر خوبی برای مدیریت دانش در ایران بوده است.
دکتر فلاح کهن- مسئول مدیریت دانش سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای
کادر مجرب و دانش آموخته شرکت مشاوران توسعه آینده با پیادهسازی سیستم مدیریت دانش و استقرار نرمافزار مرتبط به همراه ارائه بیش از ۱۶۰۰ نفر ساعت آموزش و ثبت ۱۸۰ بسته دانشی گامی بلند در جهت دستیابی به اهداف دانشی و ارتقاء بینش کارکنان سازمان برداشته است.
مهندس تهرانخواه- هلدینگ کشاورزی پارس
شرکت گسترش کشاورزی و دامپروری فردوس پارس با همکاری شرکت مشاوران توسعه آینده، توانست ضمن جمعآوری تجربیات مربوط به "طراحی و ساخت گلخانهها" بستر نرمافزاری مناسبی را برای درج تجربیات جدید طراحی گلخانهها ایجاد و مورد بهرهبرداری قرار دهد.
دکتر لطیفی- شرکت مادر تخصصی مدیریت ساخت و تهیه کالای آب و برق (ساتکاب)
به دنبال گسترش فعالیتهای شرکت ساتکاب، ایجاد بانک دانشی و آشنایی افراد با تکنیکهای مدیریت دانش امری الزامی محسوب میشد که شرکت مشاوران توسعه آینده با ارائه خدمات تخصصی در این حوزه توانست ما را در این امر یاری کند.
داستان موفقیت مشتریان
هلدینگ میدکو از اوایل دهه نود توسعه مدیریت دانش را با همکاری مشاوران توسعه آینده آغاز نمود. اجرای مدیریت دانش در میدکو با یک پروژه پایلوت در سطح ستاد آغاز شد و به سرعت در شرکت های زیرمجموعه توسعه پیدا...
امروزه گسترش فعالیتها، تنوع و تعدد نیازهای زندگی شهری، فرصت اشتباه و اختراع دوباره چرخ را از سازمانهای خدماتی گرفته است. هزینه تولید دوباره دانش و ریسک از دست دادن آن افزایش یافته و مدیریت...
شرکت پالایش نفت تهران به عنوان یکی از بزرگترین و قدیمیترین پالایشگاههای کشور از سال ۱۳۸۷ سفر مدیریت دانشی خود را با مشاوران توسعه آینده آغاز نمود. در آن سالها بسیاری در مورد کارایی ا...
عدم مشارکت نیروی انسانی در فعالیتهای مدیریت دانش به عنوان یکی از چالشهای سازمانی شناخته شده است. لذا بسیاری از سازمانهای کشور به هنگام پیادهسازی مدیریت دانش در سازمان خود با ای...
شرکت آب تهران در سال ۱۳۳۴ پس از ۹ سال مطالعه و اقدامات مختلف جهت تامین آب وتصفیه و توزیع آن رسما“ تاسیس و شروع به کار نمود، سپس درســال ۱۳۴۳ قانون تاسیس وزارت آب وبرق به تصویب مجلس رسید و ...