مدیریت تغییر موثر چیست؟

سعید عبدالملکی کارشناس ارشد مدیریت دانش در شرکت مشاوران توسعه آینده    سعید عبدالملکی
   کارشناس ارشد مدیریت دانش
  

تاریخ انتشار:
1402/8/27
شکاف در مدیریت تغییر مساله بسیار مهمی است که همه افراد و سازمان‌ها باید به آن توجه کنند. سازمان‌ها و کارمندان در طول دو سال گذشته، مشکلات و چالش‌های زیادی را بدون کاهش سرعت انجام فعالیت‌ها، پشت سر گذاشته‌اند. کارمندان از چالش و مشکلات تکراری خسته شده‌اند، پروژه‌های تحول و فناوری جدید همچنان در حال انباشته شدن هستند. این مشکلات و چالش‌ها سازمان‌ها را مجبور کرده‌اند که بر روی شیوه‌های مدیریت تغییر خود بازنگری انجام داده و به دنبال راهکاری برای حل آن باشند. 
اخیراً نظرسنجی در مورد شیوه‌های تغییر سازمان توسط APQC انجام شده است، نتایج بسیار امیدوارکننده‌ای داشت.
در سال 2018، زمانی که برای اولین بار نظرسنجی در مورد شیوه‌های مدیریت تغییر انجام گرفت، سازمان‌ها در مرحله تغییرات پایه و اولیه، روند مناسب و مثبتی داشتند. این شامل فرآیندها و ارتباطاتی مانند ایجاد چشم انداز، ارتباطات فشرده و یک طرفه، آموزش و برنامه‌ریزی کلاس درس، و مدیریت جدول زمانی پروژه و نقاط عطف است. اما سازمان‌ها به دنبال حذف بخش‌هایی بودند که باعث درگیری و چالش‌های عمیق برای کارکنانشان می‌شد.
 

مدیریت تغییر شامل چه مراحلی است؟

به طور کلی، سازمان‌ها با پژوهش‌ها و بررسی‌هایشان، همچنین ایجاد راهکارهای مختلف گام‌های بزرگی در کاهش شکاف تغییر و رسیدگی به فرصت‌های بهبودی که در سال ۲۰۱۸ بیان شده است، برداشته‌اند.

1. اولین مرحله انجام تجزیه و تحلیل شکاف یا به نوعی ارزیابی مدیریت تغییر است

علاقه سازمان‌ها برای تجزیه و تحلیل شکاف دو برابر شده است  که به معنای درک، ارزیابی وضعیت فعلی و تطبیق آن با وضعیت مطلوب آینده است و این فاصله بین وضعیت فعلی و مطلوب شکاف نامیده می‌شود. بررسی و تحلیل شکاف‌های شناسایی شده در سازمان‌ها برای برنامه‌ریزی موثرتر و همچنین به درک منابع لازم و تأثیر مدیریت تغییر بر کارکنان کمک می‌کند.

2. مراکز نفوذ اهرمی 

اکثریت سازمان‌ها از روش آموزش و ارتباط برای رهبری هم‌سطح استفاده می‌کنند. یعنی سازمان‌ها از اعتمادی که در گذشته بین کارمندان و مدیران ایجاد شده و به ثبات رسیده، برای توسعه و گسترش تغییرات استفاده می‌کنند. افرادی که کارمندان قبلاً برای سؤال یا حل مشکلات به آنها مراجعه کرده و مهارت کافی در حل مشکلات تخصصی داشته‌اند. همچنین، کارکنان بعد از گذراندن هفته‌ها و ماه‌ها آموزش، دچار سوال و چالش‌هایی می‌شوند و نیاز به مشورت و راهنمایی دارند، که اگر آموزش‌دهنده همکار این افراد باشد دسترسی و دریافت پاسخ بسیار آسان‌تر خواهد بود. همچنین برای کارکنانی که آموزش می‌دهند، فرصت مناسب و ارزشمندی برای توسعه و یادگیری بیشتر است.

3. همکاری و همراهی گام به گام 

برای اطمینان از پذیرش رفتارهای جدید، مدیریت نیازمند الگوبرداری است. برای انجام موثر این کار، سازمان‌ها باید آمادگی و سرعت مناسب را داشته باشند تا آموزش و زمان لازم برای یادگیری و درونی کردن رفتارها یا ارزش‌های جدید مورد انتظار از ابتکار تغییر را در اختیار مدیریت قرار دهند.

4. آموزش نحوه تغییر افراد 

برای همراهی کارکنان با هدف تغییر، مدیریت و رهبری باید از اینکه چرا و چگونه کارکنان تغییر می‌کنند، اطلاع داشته باشد. به طور معمول، این مساله بر اصول مدیریت تغییر اساسی متمرکز است. اما سازمان‌ها همچنان در مورد آموزش کهن الگوهای تغییر (مانند علاقه‌مندان، افراد متعادل‌تر و مخالفت‌ها) و همچنین عناصر هوش هیجانی مانند شناخت و رسیدگی به احساسات مؤثر بر رفتارها با مقاومت روبه‌رو می‌شوند.

5. ایجاد انگیزش و محرک مناسب برای گسترش تغییر 

با توجه به اینکه کارکنان از تغییرات خسته شده‌اند، انگیزه بیشتری نسبت به شناسایی عمومی یا گنجاندن استاندارد در  بررسی عملکرد لازم است. در نتیجه، سازمان‌ها برای گسترش تغییر، انگیزه‌ها و پاداش‌های مالی و همچنین عواملی را در تصمیم‌گیری‌های ارتقای آینده لحاظ می‌کنند.
 

فرصت‌هایی برای بهبود مدیریت تغییر

اما از آنجایی که زندگی مربوط به رشد مداوم و بهبود مستمر است، هنوز فرصت‌هایی برای سازمان‌ها وجود دارد که به تلاش‌های خود برای تغییر ادامه دهند. برخی از فرصت‌های بهبود عبارتند از:

1.    مدل‌های فدرال 

نقش‌های تعبیه شده در مدیریت تغییر کسب و کار را متمرکز کرده و در نهایت تیم تصمیم گیرنده بهترین عناصر ساختارهای متمرکز و غیرمتمرکز را استخراج و با هم ترکیب می‌کند. ایجاد تعادل بین استانداردها، ابزارها، روش‌شناسی و راهنمایی یک تیم متمرکز می‌تواند انعطاف‌پذیری و تخصص ویژه کسب‌ وکار را که باعث خرید و پذیرش می‌شود افزایش دهد.

2.    اقدامات رفتاری

تغییر یعنی پذیرش هنجارها و رفتارهای جدید، در نتیجه، برای درک اینکه تغییر ماندگار است یا خیر، نیازمند تشریح رفتارهای جدید و ردیابی سطوح پذیرش آن‌ها است.

3.     شبکه‌های عاملان تغییر

افرادی که نقشی در تغییر ایفا می‌کنند، می‌توانند عمیقاً درگیر این مساله شده و پذیرش آن را در سطح همتایان و همکاران تسهیل کنند. سازمان‌ها با تعیین رسمی نقش‌های عامل تغییر و تشکیل شبکه‌ای از عوامل تغییر برای واحدهای سازمانی یا پروژه‌ها، قابلیت خود را در راستای اجرایی‌تر شدن تغییر افزایش دهند. این نه تنها شناسایی عوامل تغییر را برای خلاقیت آسان‌تر می‌کند، بلکه مزایایی برای عوامل تغییر به همراه دارد – ایجاد شبکه‌ای از همتایان برای همکاری و یادگیری از آنها همچنین می‌تواند بخشی از برنامه توسعه حرفه‌ای آنها باشد.
مدیریت تغییر قوی نیازمند چارچوب قوی است، در ادامه به سه عنصر کلیدی برای یک چارچوب مدیریت تغییر قوی اشاره شده است:

عناصرکلیدی یک چارچوب مدیریت تغییر موثر

چارچوب‌های مدیریت تغییر مؤثر علاوه بر تمرکز به چگونگی وقوع فرآیند تغییر، به عناصر منطقی، احساسی و فرآیند محور نیز می‌پردازند که باید برای ایجاد یک سیستم تغییر ماندگار به آنها توجه داشت:

1.    عناصر منطقی

از منظر منطقی، چارچوب باید روش‌هایی را برای اندازه‌گیری خدمات، فرآیندها، استانداردها، یادگیری و توسعه ایجاد کند و از کارت‌های امتیازی متوازن و سایر معیارها برای تعیین کمیت نتایج و تقویت انتظارات استفاده کند، که این عناصر باعث ایجاد فرهنگ مناسب می‌شود.

2.    عناصر احساسی

از منظر احساسی، چارچوب باید هدف، اصول خدمات، نحوه تشخیص عملکرد، مشارکت و همکاری کارکنان و معیار استانداردهای ارتباطی را تعیین کند. مشارکت عاطفی افراد ضروری است. مانند هر مدلی، بر اساس نیازهای سازمان، انعطاف پذیر است.

3.    عناصر فرآیند محور

یک فرآیند خوب باید شفاف باشد، تمرکز ایجاد کند، تعهد و مسولیت‌پذیری افراد را شامل شود، که اهمیت مولفه احساسی را نشان می‌دهد. هر گونه ابتکار تغییر منجر به تغییرات ضروری در فرآیندهای مربوط به آن و ایجاد کارایی یا افزایش تمرکز مشتری خواهد شد. 

منبع: https://www.apqc.org/blog/what-strong-change-management
 


شناخت سازمانی و استخراج درخت‌واره سازمان حفاظت محیط زیست
شناخت سازمانی و استخراج درخت‌واره سازمان ...
مدیریت دانش در پروژه‌های شرکت پلیمر آریاساسول
مدیریت دانش در پروژه‌های شرکت پلیمر آریا ...
مدیریت دانش و صنعت 4.0 پارادایم های جدید برای خلق ارزش
مدیریت دانش و صنعت 4.0 پارادایم های جدید ...
صنایع یاس ارغوانی
مهندس طاهری- صنایع یاس ارغوانی
نظام جامع مدیریت دانش با همکاری سازنده و تعهد کاری مجموعه مشاوران توسعه آینده توسط شرکت مهندسی صنایع یاس ارغوانی در مدیریت امور فناوری اطلاعات بانک ملت، با موفقیت پیاده‌سازی شد.
با عنایت به این موضوع که استفاده افراد از فرآیندها و ابزارهای مدیریت دانش و مشارکت در این مهم کاملاً امری فرهنگی است؛ کماکان جهت مشارکت حداکثری همکاران و اثربخش‌سازی دانش‌ها و تجارب اشتراک‌گذاری‌شده در ابتدای مسیر هستیم. همچنین امیدواریم با همکاری و رهنمودهای ارزنده تیم مشاوران توسعه آینده به موفقیت کامل در این مسیر نائل آییم

 
شرکت پتروشيمی رازی
مهندس اقتداریان- شرکت پتروشيمی رازی
مشاوران توسعه آینده به‌عنوان اولین شرکت ایرانی که از سال ۱۳۸3 در حوزه مدیریت دانش فعالیت داشته، توانسته است با بکارگیری روش‌های نوین و به‌روزآوری شیوه‌های کاری در صنایع بزرگ کشور ایفای نقش نماید. این نقش آفرینی با کشف، استخراج و غنی‌سازی دانش سازمانی و بهبود روش‌های انجام کار، به شکل چشم‌گیری در طیف وسیعی از مشتریان منجر به کاهش دوباره‌کاری‌ها، افزایش مزیت رقابتی و تاب‌آوری آن‌ها در فضای کسب‌و‌کار شده است.
شرکت ملی گاز ایران
مهندس صدری- شرکت ملی گاز ایران
جمع‌آوری قریب به 1500 بسته دانشی ارزشمند از 50 مدیر ارشد و خبره شرکت ملی گاز ایران ،کاری دشوار اما کم نظیر بود که تیم اجرایی و کارشناسان به خوبی از عهده آن بر آمدند.
شهرداری منطقه 10
مهندس شریف زاده- شهرداری منطقه 10
در سال ۱۳۹۱ به همت اداره آموزش شهرداری منطقه ۱۰ تهران، سیستم مدیریت دانش شهرداری منظقه ۱۰ راه‌اندازی شد. با همکاری شرکت مشاوران توسعه آینده مراحل شناخت، SWOT، شناسایی فیلدهای دانشی شهرداری، مصاحبه با خبرگان و... انجام پذیرفت و در نهایت با نصب نرم‌افزار مدیریت دانش، سامانه شهرداری منطقه ۱۰ راه‌اندازی شد. شهرداری منطقه ۱۰ تهران اولین شهرداری در سراسر کشور است که دارای این سامانه بوده و به‌طور فعالانه نسبت به استخراج و اشتراک دانش کارکنانش اقدام می‌نماید.  توسعه مشارکت عمومی کارکنان در فرآیندهای سازمانی، توسعه یادگیری در سطح کارکنان، پرهیز از دوباره‌کاری، کاهش هزینه‌ها و... بخشی از ثمرات راه‌اندازی این سیستم می‌باشد.
وزارت راه و ترابری
دکتر جعفرپور- مدیر دانش اسبق وزارت راه و ترابری
آینده شرکت مشاوران توسعه آینده در حوزه مدیریت دانش بسیار درخشان است. این شرکت آغازگر خوبی برای مدیریت دانش در ایران بوده است.
راهداری و حمل و نقل جاده‌ای
دکتر فلاح کهن- مسئول مدیریت دانش سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای

کادر مجرب و دانش آموخته شرکت مشاوران توسعه آینده با پیاده‌سازی سیستم مدیریت دانش و استقرار نرم‌افزار مرتبط به همراه ارائه بیش از ۱۶۰۰ نفر ساعت آموزش و ثبت ۱۸۰ بسته دانشی گامی بلند در جهت دستیابی به اهداف دانشی و ارتقاء بینش کارکنان سازمان برداشته است.
 
هلدینگ کشاورزی پارس
مهندس تهرانخواه- هلدینگ کشاورزی پارس
شرکت گسترش کشاورزی و دامپروری فردوس پارس با همکاری شرکت مشاوران توسعه آینده، توانست ضمن جمع‌آوری تجربیات مربوط به "طراحی و ساخت گلخانه‌ها" بستر نرم‌افزاری مناسبی را برای درج تجربیات جدید طراحی گلخانه‌ها ایجاد و مورد بهره‌برداری قرار دهد.
شرکت مادر تخصصی مدیریت ساخت و تهیه کالای آب و برق (ساتکاب)
دکتر لطیفی- شرکت مادر تخصصی مدیریت ساخت و تهیه کالای آب و برق (ساتکاب)
به دنبال گسترش فعالیت‌های شرکت ساتکاب، ایجاد بانک دانشی و آشنایی افراد با تکنیک‌های مدیریت دانش امری الزامی محسوب می‌شد که شرکت مشاوران توسعه آینده با ارائه خدمات تخصصی در این حوزه توانست ما را در این امر یاری کند.
هلدينگ میدکو

هلدینگ میدکو از اوایل دهه نود توسعه مدیریت دانش را با همکاری مشاوران توسعه آینده آغاز نمود. اجرای مدیریت دانش در میدکو با یک پروژه پایلوت در سطح ستاد آغاز شد و به سرعت در شرکت های زیرمجموعه توسعه پیدا...

شهرداری منطقه 10

امروزه گسترش فعالیت‌ها، تنوع و تعدد نیازهای زندگی شهری، فرصت اشتباه و اختراع دوباره چرخ را از سازمان‌های خدماتی گرفته است. هزینه تولید دوباره دانش و ریسک از دست دادن آن افزایش یافته و مدیریت...

پالایش نفت تهران

شرکت پالایش نفت تهران به عنوان یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین پالایشگاه‌های کشور از سال ۱۳۸۷ سفر مدیریت دانشی خود را با مشاوران توسعه آینده آغاز نمود. در آن سال‌ها بسیاری در مورد کارایی ا...

صنایع مس شهید باهنر

عدم مشارکت نیروی انسانی در فعالیت‌های مدیریت دانش به عنوان یکی از چالش‌های سازمانی شناخته شده است. لذا بسیاری از سازمان‌های کشور به هنگام پیاده‌سازی مدیریت دانش در سازمان خود با ای...

شرکت آب تهران در سال ۱۳۳۴ پس از ۹ سال مطالعه و اقدامات مختلف جهت تامین آب وتصفیه و توزیع آن رسما“ تاسیس و شروع به کار نمود، سپس  درســال ۱۳۴۳ قانون تاسیس وزارت آب وبرق به تصویب مجلس رسید و ...

مشاوران توسعه آینده به‌عنوان اولین مشاور و مجری طرح‌های مدیریت دانش در ایران
مشاوران با بیش از 15 سال تجربه و با پایبندی به اصول مشاوره مدیریت و مدل‌های مدیریت دانش به اولین و بزرگ‌ترین مجری طرح‌ها و سامانه‌های مدیریت دانش در ایران تبدیل شده است. ... بیشتر