طرح جامع مدیریت دانش
یکی از دغدغههای سازمانهای ایرانی در پیادهسازی مدیریت دانش، چند وجهی بودن این موضوع و توزیع آن در سه حوزه فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی و نرمافزار است. اگر سازمانی بتواند در این سه حوزه به پیادهسازی راهحلهای مناسب از مدیریت دانش بپردازد، میتواند امید به پیادهسازی متوازن و موفق آن در سازمان داشته باشد.
در همین راستا مشاوران توسعه آینده، طرح جامع مدیریت دانش را به عنوان کاملترین راهحل برای شرکتهای ایرانی از سال 1384 طراحی و در بیش از 60 سازمان ایرانی اجرا کرده است.
اهداف طرح جامع مدیریت دانش
1. ساماندهی دانشهای تولید شده (اعم از تجارب، دانشهای اقتباسی و پژوهشها) حین فرآیندها و پروژههای کاری شامل جمعآوری، ارزیابی، دستهبندی و بازیابی آنها توسط نرمافزار جامع مدیریت دانش در جهت تولید بانک دانش
2. شناخت فيلدهاي دانشي و اندازهگيري دانش توليد شده در هر فيلد به صورت خودکار توسط نرمافزاری جامع مدیریت دانش
3. اخذ، نظمدهي، دسترسی كنترل شده و طبقهبندي مستندات دانشي سازمان مانند گزارش اختتام پروژهها، پژوهشها، مقالات و ... تحت شبكه
4. ايجاد نقشهی دانش سازماني به گونهاي كه بدانيم در حوزهی کاری هر شرکت و فيلدهاي دانشی آن، چه كسي، چه چيزي ميداند و در كجاست؟
5. جاريسازي سؤالات دانشي در نرمافزار مدیریت دانش به گونهاي كه دانش در سريعترين زمان به مناسبترین فرد برای پاسخگویی ارائه شود
6. ايجاد سيستم پشتيبان تصميمگيري بر پایه دانشها و تجارب اخذ شده، براي مديران شرکت ها
7. تدوین راهکارهایی برای فرهنگسازي تسهيم دانش در سازمان
8. ایجاد فضاهایی برای تبادل دانش به صورت رو در رو در سازمان
9. زمینهسازی برای تداوم فعالیتهای مدیریت دانش در سازمان با شکلدهی تیم مدیریت دانش و مهندسان دانش
10. تدوین الگوها و آیین نامههایی برای تداوم فعالیتهای مدیریت دانش در سازمان
راهکارهای طرح جامع مدیریت دانش
طرح جامع مدیریت دانش، براساس معتبرترین متدولوژیهای مدیریت دانش و با بهرهگیری از الگوبرداری از راهبردهای مدیریت دانش در برترین شرکتهای دنیا شکل گرفته است.
این الگوبرداری و همچنین تجربههای مشاوران توسعه آینده منجر به طراحی نزدیک به 55 راهحل توانمند مدیریت دانش در طرح جامع مدیریت دانش شده است.
تمامی این راهحلهای در سازمانهای ایرانی پیادهسازی شده و تجربهای گرانبها از چالشهای پیادهسازی آنها در اختیار مشاوران توسعه آینده است.
برخی از این راهحلها عبارتند از:
1. تدوین، توزیع و تحلیل پرسشنامهی شناخت
2. ارزیابی شاخصهای مدیریت دانش
3. مصاحبههای نیمه ساخت یافتهی شناخت
4. استخراج فیلدهای دانشی سازمان
5. شناسایی منابع دانشی آشکار
6. شناسایی نیازهای دانشی سازمان
7. بیانیهی مدیریت دانش
8. سند راهبردی مدیریت دانش
9. سند ساختار مدیریت دانش سازمانی
10. رویه مستندسازی تجارب خبرگان
11. برگزاری جلسات مستندسازی تجارب خبرگان با متد HDKA (Human Driven Knowledge Acquisition)
12. رویه تشکیل انجمنهای خبرگی ( CoPs) و برگزاری جلسات
13. برگزاری جلسات انجمنهای خبرگی
14. رویه اکتساب دانش از پروژهها (After Action Review)
15. برگزاری جلسات اکتساب دانش از پروژه
16. رویه پاداشدهی و تقدیر دانشی از دانشکاران
17. فرایند تقاضای دانشی (Knowledge Request)
18. تشکیل و آموزش تیم مدیریت دانش سازمان
19. کارگاه آموزشی آشنایی با مدیریت دانش (مدیران)
20. کارگاه آموزشی آشنایی با مدیریت دانش (کارشناسان)
21. کارگاه آموزشی دانش نویسی
22. کارگاه آموزشی مستندسازی تجارب خبرگان به مهندسان دانش سازمان
23. کارگاه آموزشی اجرای فرآیندهای دانشی به مهندسان دانش سازمان
24. کارگاه آموزشی کاربری نرمافزار مدیریت دانش
25. جلسات آموزش رو در رو (FTF) دانشنویسی
26. جلسات آموزش رو در رو (FTF) کاربری نرم افزار مدیریت دانش
27. آموزش مدیریت نرمافزار مدیریت دانش به مدیر نرم افزار (Administrator)
28. پیادهسازی نرمافزار مدیریت دانش
29. دفترچههای راهنما کار با نرم افزار مدیریت دانش
30. جزوات آموزش مدیریت دانش و دانش نویسی
31. دفترچههای دانشی
32. مجلههای دانشی
33. پوسترهای دانشی (آموزشی و ترویجی)
34. استندهای دانشی (آموزشی و ترویجی)
35. ارزیابی اثربخشی فعالیتهای مدیریت دانش
به طور کلی گامهای پیادهسازی طرح جامع مدیریت دانش در سازمانهای ایرانی را میتوان به شرح ذیل خلاصه نمود. این راهبرد به تناسب وضعیت سازمانها و نوع آنها ساماندهی میشود.
• فاز شناخت
• فاز تدوين ساختار و استراتژي مدیریت دانشي سازمان
• فاز فرهنگ سازي و آموزش
• فاز آموزش استخراج دانش مديران و كارشناسان
• فاز پيادهسازي نرم افزار جامع مدیریت دانش (MTAShare)
پیادهسازی طرحهای جامع مدیریت دانش در سازمانهای ایرانی از سال 1384 تاکنون از سوی مشاوران توسعه آینده برای اولین بار در ایران انجام شده است.
این سازمانها علاوه بر پیشتازی در بهرهوری از فواید اجرای متوازن مدیریت دانش، نقشی بهسزا در توسعه مفهوم مدیریت دانش در کشور داشتهاند.
تاکنون مقالات بسیار زیادی از نتایج طرحهای جامع مدیریت دانش مشاوران توسعه آینده در سازمانهای ایرانی درسطح همایشها و ژورنالهای معتبر بینالمللی به ثبت رسیده است که اعتبار این تجربههای ایرانی را نشان میدهد.
تجربه پیادهسازی مدیریت دانش در انواع سازمانهای صنعتی، خدماتی، حاکمیتی و پژوهشی در کشور پشتوانه توانمندی برای مشاوران توسعه آینده فراهم آورده است.